Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2008

Ελευθερία του λόγου και προσωπικά δεδομένα

Ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα δικαιώματα του ατόμου είναι το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Ο καθένας μπορεί να πει, σχεδόν, ό,τι θέλει, σε μια κοινωνία που διέπεται από δημοκρατικούς θεσμούς, χωρίς να διωχτεί ποινικά για αυτό. Τι συμβαίνει όμως όταν η άσκηση του παραπάνω δικαιώματος έρχεται σε σύγκρουση με άλλες ελευθερίες;

Ποιο είναι επομένως το όριο; Πού σταματάει η δημοσιογραφία και που ξεκινάει το κουτσομπολιό; Υπάρχει, άραγε, το σημείο που διαχωρίζει την δημόσια από την ιδιωτική ζωή, σε σχέση με την είδηση; Πότε η παρέμβαση του δημοσιογράφου είναι θεμιτή και αποδεκτή και πότε παραβιάζεται το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων;

Ο σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα είναι επιτακτική ανάγκη σε μια εποχή που η προσωπική ζωή γίνεται αντικείμενο για κουτσομπολιό και θυσία στο βωμό των δεκαπέντε λεπτών δημοσιότητας. Και όμως συμβαίνει. Βομβαρδισμός από ρεπορτάζ για θέματα που εμπίπτουν στην προστασία του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων.

Υπόθεση Ζαχόπουλου

Το ‘ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον’ θα μπορούσε να μετατραπεί σε ‘ουδέν κρυπτόν από την δημοσιογραφική έρευνα’. Καθημερινά, βλέπουν το φως της δημοσιότητας και γίνονται αντικείμενο σχολιασμού ολοένα και περισσότερες ειδήσεις που αφορούν σε προσωπικά δεδομένα ατόμων.

Το πιο πρόσφατο και τρανταχτό παράδειγμα είναι το περιστατικό με τον πρώην γ.γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, κύριο Ζαχόπουλο, για τον οποίο δημοσιεύτηκαν και στοιχεία που αφορούσαν αποκλειστικά και μόνο την προσωπική του ζωή.

Γίναμε μάρτυρες μιας υπόθεσης που αποτέλεσμα είχε να κάνει το γύρο του κόσμου μια είδηση που σχετιζόταν με την προσωπική ζωή ενός πολιτικού προσώπου που δεν επέλεξε να πρωταγωνιστεί. Ωστόσο, τίποτε δεν εμπόδισε κανέναν να μην γράψει, να μην μιλήσει, να μην αστειευτεί με το ροζ περιεχομένου DVD, την εξωσυζυγική σχέση και την απόπειρα αυτοκτονίας.

Είχαμε το δικαίωμα; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Ναι, γιατί η τροπή των γεγονότων ήταν τέτοια που πολιτική και σκάνδαλο ήταν άρρηκτα δεμένα. Όχι, γιατί αφορούσε την ιδιωτική σφαίρα ενός προσώπου που βρισκόταν σε θέση να αντιμετωπίσει την κατάσταση που ακολούθησε.

Ελευθερία υπό προϋποθέσεις:

Το βέβαιο είναι πως, ο δημοσιογράφος έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να ενημερώνει. Οι ιδιώτες από την πλευρά τους είναι υποχρεωμένοι να προστατεύουν την ιδιωτική τους ζωή και ό,τι τους αφορά. Οι ευθύνες βαραίνουν όλους, όσους δημοσιεύουν και όσους εμπλέκονται στις υποθέσεις. Όλοι κρίνονται για όσα επιλέγουν και για όσα δεν επιλέγουν να κάνουν. Η επιλογή όμως πρέπει να είναι ελεύθερη και σεβαστή, λαμβάνοντας υπόψη τους νομικούς περιορισμούς.

Η ελευθερία πρέπει να συνοδεύεται και από το αίσθημα της ευθύνης για όσα λέγονται και γράφονται. Μπορεί, δηλαδή, ένας δημοσιογράφος, ασκώντας την ελευθερία του λόγου να γράψει και να δηλώσει ό,τι θέλει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Όσα εκφράζει πρέπει να είναι διασταυρωμένα και αληθή, τεκμηριωμένα, να μην αποτελούν προσωπική επίθεση, να αναφέρονται σε ότι αφορά στην δημόσια εικόνα του προσώπου ή των προσώπων, με σεβασμό σε ότι αφορά την προσωπική ζωή. Πρέπει να αναλαμβάνεται η ευθύνη και αν δεν ισχύει μέρος αυτών να αποκαθίσταται η αλήθεια άμεσα.

Γενικά, τι κάνει ο καθένας στην προσωπική του ζωή δεν πρέπει να αφορά την κοινωνία αν δεν διαπιστωθεί ότι βλάπτεται. Και οι ιδιώτες ας μην δημοσιεύουν τις ιδιωτικές τους υποθέσεις αν δεν θέλουν να γίνονται αντικείμενο σχολιασμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: